In juli 1948 kwam er een einde aan mijn lagere school tijd. Vooral vanaf 1944 een bewogen tijd. Ga maar na, 2e wereldoorlog, hongerwinter deels in Amsterdam, verschillende lagere scholen. In 1945, nog net voor einde van de oorlog maar midden in de hongerwinter ging ik naar oom Henk en tante Lies in Zaandam. Daar was het iets beter dan in Amsterdam. Dus op een dag kwam oom Henk mij halen en gingen wij met de fiets (ik achterop bij mijn oom Henk) naar Zaandam. “We moeten zorgen dat wij voor spertijd (20 uur) binnen zijn, als er wat gebeurd duiken we de berm in” aldus oom Henk. Ik vond het alleen maar spannend, zo achter de brede rug van mijn oom. In Zaandam ben ik heel even op school geweest, de school werd namelijk gevorderd door de Duitse bezetter. Een korte tijd later kwam de bevrijding en ging ik weer terug naar Amsterdam en naar mijn oude school. Kort daarna verhuisden wij naar Hilversum en ging ik naar mijn 3e lagere school. In Hilversum vond ik alles saai, dus ook de Lagere School. Wel had ik er profijt van dat ik in Amsterdam geleerd had flink van mij af te bijten als dat nodig was, zowel verbaal als lichamelijk.
Szabo (1917-1998) en Tartakower (1887-1956), de genodigden voor mijn 12e verjaardag, zullen ongetwijfeld heel andere herinneringen aan WO2 hebben gehad. Van Tartakower heb ik kunnen achterhalen dat hij officier (luitenant) in het Franse leger onder Generaal De Gaulle was. Hij stond bekend om zijn schaakaforismen, zoals:
“Het is altijd beter de stukken van de tegenstander te offeren.”
“De tacticus moet weten wat te doen als er wat te doen valt; de strateeg moet
weten wat te doen als er niets te doen valt”.
“Een schaakpartij is gewoonlijk een sprookje van duizend-en-één fouten”.
“Degene die de één na laatste fout maakt wint”.
Szabo werd vanwege zijn joodse afkomst tot dwangarbeid gedwongen. In januari 1943 werd hij krijgsgevangene gemaakt door het Sovjetleger. In 1948 namen Szabo en Tartakower deel aan het interzonale toernooi in Saltsjobaden. Het toernooi werd gewonnen door Bronstein(13,5/19). Szabo werd 2e (met 12,5/19). Hij verloor 2 partijen, nl van Bronstein, maar ook van de Zweed Lundin, die laatste werd. Onder de deelnemers vele grote namen uit die tijd: Boleslavsky, Lilienthal, Stahlberg, Kotov, Najdorf. Tartakower werd 16e, met 8/19.
Kleine onnauwkeurigheden van Tartakower bezorgen Szabo de winst. Maar wat als Tartakower i.p.v. 45….Ta2 45….Kh8 gespeeld had en vervolgens na 46. Tf7 h5+ 47. Kh3 Tf5 en 48. Ta7 a5? Er lijkt mij dan niet zoveel meer aan de hand. Maar ik hoor graag van jullie, hoe jullie daarover denken!
